Το Πάσχα αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία να φέρουμε τους μαθητές σε επαφή με την παράδοση, τη συμβολική σκέψη και τη δημιουργική έκφραση.
Σε αυτό το σενάριο χρήσης, αξιοποιούμε τις διαδραστικές οθόνες και τις εφαρμογές που τις συνοδεύουν, για να σχεδιάσουμε πρωτότυπες δραστηριότητες βασισμένες σε πασχαλινά έθιμα από την Κέρκυρα, τη Σύρο, και το Λεωνίδιο.
Μπότηδες και μουσικές ξορκίζουν το κακό!
Στην Κέρκυρα, το Πάσχα βιώνεται με έναν τρόπο ξεχωριστό, γεμάτο ρυθμό και χρώμα.
Ο συνδυασμός της ορθόδοξης παράδοσης με τις επιρροές της μακρόχρονης Ενετοκρατίας, έχει διαμορφώσει ένα εθιμικό τοπίο μοναδικό στην Ελλάδα.
Το πιο χαρακτηριστικό έθιμο είναι το σπάσιμο των "μπότηδων" το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου. Οι ντόπιοι ρίχνουν πήλινα δοχεία από τα μπαλκόνια, γεμάτα νερό, γεμίζοντας την πόλη με ήχους, χαμόγελα και ένταση.
Το έθιμο αυτό θεωρείται πως προέρχεται από την ιδέα της απομάκρυνσης του κακού και της υποδοχής της Αναστάσεως με θόρυβο και ενέργεια.
Στο πλαίσιο της εκπαίδευσης τα παραπάνω ποικίλα στοιχεία της παράδοσης δημιουργούν πλούσιο υλικό το οποίο μπορεί να αξιοποιηθεί μέσα από τις εφαρμογές.
Ως εισαγωγικό στόχο μπορούμε να θέσουμε το να κατανοήσουν οι μαθητές τη συμβολική σημασία του εθίμου και να συνδεθούν συναισθηματικά με την παράδοση. Έτσι, μπορούμε να δημιουργήσουμε μια δραστηριότητα εμπλουτίζοντάς την με αναφορές και στοιχεία που θα βρούμε στο διαδίκτυο μέσω της χρήσης του browser (περιηγητή).
Τα πολλαπλά παράθυρα θα «απλώσουν» τα στοιχεία που «ενώνουν» το έθιμο, καθώς μπορούμε πλέον να προβάλλουμε ιστορικό υλικό (φωτογραφίες, βίντεο) ή και πιο σύγχρονο, προβάλλοντας το έθιμο της ρίψης των Μπότηδων ή να «ντύσουμε» μουσικά την δραστηριότητα – με εμβατήρια και μουσικές της Φιλαρμονικής. Επιπλέον, μπορούμε να φτιάξουμε τους δικούς μας εικονικούς «μπότηδες» μέσω της εφαρμογής Ζωγραφικής, και να καταγράψουμε παρέα με τους μαθητές τις επιθυμίες μας, και όσα θα θέλαμε ίσως να ξορκίσουμε πριν από κάθε νέο ξεκίνημα.
Μήνυμα Ενότητας και Αγάπης από την Σύρο
Η Σύρος αποτελεί ένα σπάνιο παράδειγμα ειρηνικής συνύπαρξης δύο διαφορετικών δογμάτων: των Ορθοδόξων και των Καθολικών. Κατά την πασχαλινή περίοδο, οι δύο κοινότητες τιμούν τις παραδόσεις τους ταυτόχρονα, με απόλυτο σεβασμό και συχνά κοινές τελετές. Τη Μεγάλη Παρασκευή, οι Επιτάφιοι από τις εκκλησίες της πόλης συναντιούνται στο κέντρο της Ερμούπολης, με πλήθη κατοίκων και επισκεπτών να ακολουθούν τη λιτανεία.
Αυτό το κοινό τελετουργικό έχει βαθιές ρίζες στην ιστορική ταυτότητα του νησιού και λειτουργεί ως παράδειγμα θρησκευτικής αρμονίας.
Είναι μία μοναδική ευκαιρία οι μαθητές να γνωρίσουν μέσα από δραστηριότητες όχι μόνο τα έθιμα, αλλά και τη αξία του σεβασμού στη διαφορετικότητα.
Η προσέγγιση της διαφορετικότητας μέσω της ένωσης των παραδόσεων πέραν μιας ευχάριστης δραστηριότητας,
θα φέρει στους μαθητές την ευκαιρία να γνωρίσουν τα έθιμα της Λαμπρής όπως αυτά εορτάζονται από τις δύο εκκλησίες.
Το ιδιαίτερο αυτό έθιμο που λαμβάνει χώρα στο νησί της Σύρου μπορεί να «εξετασθεί» με πολλούς και διάφορους τρόπους μέσα από τα εργαλεία των διαδραστικών οθονών.
Στα πλαίσια της δραστηριότητας, μπορούμε να κάνουμε μια παρουσίαση φωτογραφιών και βίντεο με κοινή περιφορά Επιταφίων από τη Σύρο, προσθέτοντας παράλληλα χάρτες (μέσω των βοηθητικών εργαλείων της οθόνης) στην εφαρμογή Note έτσι ώστε να καταγράψουμε την πορεία στους δρόμους της πόλης – μέχρι και την ένωση των επιτάφιων.
Σε 2ο χρόνο μπορούμε να χωρίσουμε την οθόνη στα 2 διαχωρίζοντας δεξιά και αριστερά τα ορθόδοξα και καθολικά έθιμα αντίστοιχα. Με την δυνατότητα πρόσθεσης εικόνων στην εφαρμογή, μπορούμε να προσθέσουμε φωτογραφικό υλικό από τις παραδόσεις και των 2 εκκλησιών, καλώντας τους μαθητές να σύρουν εικόνες/σύμβολα/κείμενα (drag & drop) στις δύο πλευρές.
Έτσι, μπορούμε να προχωρήσουμε σε μια συζήτηση ανοιχτού τύπου, όπου οι μαθητές μπορούν να σχολιάζουν τι κοινό και τι διαφορετικό υπάρχει, με γνώμονα την διερεύνηση εννοιών όπως αρμονία, σεβασμός και συμβίωση.
Γεμίζοντας με φως και χρώμα τους ουρανούς!
Το Λεωνίδιο της Αρκαδίας έχει καθιερωθεί ως ένας από τους πιο θεαματικούς προορισμούς για την Ανάσταση.
Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου, εκατοντάδες αυτοσχέδια, πολύχρωμα αερόστατα αφήνονται στον ουρανό από κάθε ενορία της πόλης, δημιουργώντας ένα οπτικό υπερθέαμα που συγκινεί μικρούς και μεγάλους.
Η κατασκευή των αερόστατων είναι μια ολόκληρη διαδικασία που ενώνει τις οικογένειες και τις γειτονιές.
Το θέαμα της Ανάστασης συνοδεύεται από χαρμόσυνες καμπάνες και πυροτεχνήματα, με τον ουρανό να γίνεται φορέας ελπίδας και γιορτής.
Αυτό το έθιμο αποτελεί μια εξαιρετική ευκαιρία για τους μαθητές να εξερευνήσουν την έννοια της συλλογικής δημιουργίας,
της αναγέννησης και της δύναμης της παράδοσης μέσα από σύγχρονα εργαλεία όπως ο διαδραστικός πίνακας.
Από τις εντυπωσιακές εικόνες του ουρανού γεμάτο με χρώμα και φως, μέχρι τη συμβολική σημασία του εθίμου και όλα όσα συνθέτουν αυτή την παράδοση - μπορούν να αποτελέσουν ορμητήριο δημιουργικότητας – και ως φαρέτρα αναφορών και συμβόλων οι μαθητές να τις αξιοποιήσουν για να κατανοήσουν.
Οι εικόνες και τα βίντεο μέσω των πολλαπλών παράθυρων, ή αντίστοιχων εφαρμογών όπως το Share θα «κλέψουν» τις εντυπώσεις, και μπορούν να αποτελέσουν το έναυσμα για προσωπική έκφραση μέσα από το πασχαλινό έθιμο των αερόστατων, κάνοντας μία συζήτηση για το "Τι συμβολίζει το φως; Πώς το φαντάζονται οι μαθητές;"
Μέσω των εφαρμογών Note ή Ζωγραφικής, οι μαθητές μπορούν να ζωγραφίσουν τα δικά τους αερόστατα, «φορτώνοντας» τα με ευχές και ελπίδες για το μέλλον. Ακόμα, και η δημιουργία μιας αναμνηστικής αφίσας, με κάθε κομμάτι του αερόστατου να «αντανακλά» μία έκφραση προσωπική για τον καθένα.
Παράδοση και Τεχνολογία
Αν και πιθανά οι 2 αυτές έννοιες να δείχνουν οξύμωρες, με τη σωστή παιδαγωγική καθοδήγηση και αξιοποίηση των εργαλείων,
κάθε μαθητής (αλλά και κάθε εκπαιδευτικός) μπορεί να συνδεθεί συναισθηματικά και δημιουργικά με τα έθιμα, αφήνοντας το δικό του αποτύπωμα.
Πέραν των προαναφερθέντων, οι διαδραστικές οθόνες αποτελούν πλέον ένα παράθυρο στον ψηφιακό (και όχι μόνο) κόσμο. Αποτελούν ένα λαμπρό σημείο αναφοράς στην εκπαιδευτική διαδικασία, η οποία μπορεί να ενισχύσει μέσα από τα πολλαπλά ερεθίσματα, την πολιτισμική γνώση, τη δημιουργική έκφραση, τον ψηφιακό γραμματισμό, την κριτική σκέψη & τη συναισθηματική καλλιέργεια. Μπορεί να «χρωματιστεί» με τις «μπογιές» της παράδοσης φέροντας τους μαθητές δίπλα σε αυτήν, όχι μόνο ως χειροκροτητές, αλλά ως εκφραστές της.
Κάθε επίλογος μία καινούρια αρχή
Από την πορφυρή λάμψη των επιταφίων στη Σύρο, ως τον θρίαμβο των χρωμάτων στον ουρανό του Λεωνιδίου, κι από το εύθραυστο σπάσιμο των μπότηδων στην Κέρκυρα, το Πάσχα στην Ελλάδα δεν είναι απλώς παράδοση.
Είναι η στιγμή που η ταπεινότητα γίνεται δύναμη, που η σιωπή γεμίζει με νόημα, και η Ανάσταση δεν αφορά μονάχα το θείο –αλλά και την ανθρώπινη ικανότητα να ξεκινάμε ξανά.
Σας ευχόμαστε αυτό το Πάσχα να είναι η αρχή μιας νέας εποχής – με καλοσύνη, ουσιαστικότερη επαφή, και πίστη στον άνθρωπο.
Και ας θυμόμαστε πως ό,τι κι αν τελειώνει, μπορεί να ανθίσει ξανά.